MIC SOKOLI
Gesperrt
Daniele Farlati ? Wikipedia
--------------------------------
Daniele Farlati
Daniele Farlati (* 22. Februar 1690 in San Daniele del Friuli; † 25. April 1773 in Padua) war ein Kirchenhistoriker und Jesuit. Sein bekanntestes Werk ist Illyricum Sacrum, eine monumentale Arbeit über die kirchlichen Verhältnisse in den Balkanländern.
Farlati besuchte in Görz die Schule und trat 1707 in Bologna in den Jesuitenorden ein. Fünf Jahre arbeitete er als Lehrer für Griechisch und Latein am Jesuitenkolleg in Padua, ging dann nach Rom, um sein Theologiestudium abzuschließen und wurde 1722 zum Priester geweiht.
Zurück in Padua wurde er Assistent des Kirchenhistorikers Filippo Riceputi. Dieser hatte den Plan gefasst, eine großangelegte Kirchengeschichte Illyriens zu verfassen. Dazu hatte er 1720 ein Arbeitspapier in Druck gegeben. 20 Jahre trugen Riceputi und Farlati aus Archiven und Bibliotheken Material für dieses Werk zusammen, das nach Abschluss der Recherchen mehr als 300 umfangreiche Manuskriptbände umfasste. Bis zum Tod Riceputis (1742) war nur das Martyriologium Illyricum und die Lebensbeschreibung des hl. Pietro Orseolo fertiggestellt. Farlati musste nun als verantwortlicher Herausgeber und Hauptautor weitermachen. Sein Assistent wurde der Jesuit Jacopo Coleti.
Der erste Band von Illyricum Sacrum erschien 1751 in Venedig, drei weitere Bände folgten in kurzem Abstand. Kurz bevor der fünfte Band in den Druck gegeben wurde, starb auch Daniele Farlati. Den letzten Band veröffentlichte Coleti erst 1818.
Illyricum Sacram ist bis heute eine wichtige Quelle zur Kirchengeschichte der Balkanländer Albanien, Bosnien, Kroatien, Montenegro und der angrenzenden Gebiete. Viele Originalquellen, die Farlati zur Verfügung gestanden haben, sind heute verloren oder nur schwer zugänglich.
Illyricum Sacrum, Titelblatt des ersten Bandes
Werk [Bearbeiten]
Illyricum Sacrum:
Ecclesia Salonitana, ab ejus exordio usque ad saeculum quastum aerae Christianae. (1751)
Ecclesia Salonitana, a quarto saeculo aerae Christianae usque ad excidicem Salonae. (1753)
Ecclesia Spalatensis olim Salonitana (1765)
Ecclesia suffraganeae metropolis Spalatensis (1769)
Ecclesia Jadertina (1775)
Ecclesia Ragusina (mit Jacopo Coleti 1800)
Ecclesia Diocletana, Antibarensis, Dyrrhachiensis, et Sirmiensis (mit Jacopo Coleti 1817)
Ecclesia scopiensis, sardicensis, marcianopolitana, schridensis et ternobensis. (Jacopo Coleti 1819)
Weiteres:
De artis criticae inscritia antiquitati. (1777)
----------------------
Illyricum Sacrum
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
• Learn more about citing Wikipedia •
Illyricum Sacrum është një vepër enciklopedike me 5500 faqe, e ndarë në nëntë vellime. Në të flitet për historinë e ilireve, domëthënë për historinë e shqiptarëve që kanë jetuar në faqen përendimore të Ballkanit, ku shtriheshin fiset ilire. Illyricum Sacrum përmban gjithashtu harta, skica dhe ilustrime të shumta për të parët tanë, të cilat nuk gjenden askund vec në këtë vepër të madhe. Sipas prof. Aleksander Stipcevic, vepra Illyricum Sacrum është një arritje kapitale e historise evropiane. Ajo ka rendesi të dorës së parë si burim të dhenash për historinë mesjetare të Ballkanit Perendimor. Vellimi i parë ka dalë në vitin 1751, kurse i fundit në vitin 1909. Shtatë vellimet e para janë përgatitur nga Daniele Farlati, kurse dy vellimet e fundit nga Jakobo Coleti.
Treqind e dy vjet më parë, në vitin 1702, Papa Klementi XI i drejtohet ipeshkevit të Tivarit, imzot Vincenc Zvajevikut: "Deshiroj të përmbushesh një vizite pastorale në trojet e Arbnise. Të shkosh atje dhe të shikosh nga afër kryeipeshkevite, ipeshkvite, dioqezat dhe famullite. Pasi të keni bërë këtë punë dua nga ju një raport të hollësishem për gjendjen e kishave të Arbnise dhe të besimtareve¦ dhe me në fund dua të di, a e perdor ai popull gjuhën e vet, të folmen arbneshë ?" Duke i shkruar ipeshkevit të Tivarit, Papa Klementi XI, që quhej ndryshe edhe Papa Albani, për shkak të origjinës shqiptare, kërkonte gjallerimin e jetës katolike në Shqipëri, si dhe ruajtjën e gjuhës së këtij vendi. Sipas Klementit XI, shqiptarët ishin të vendosur në ruajtjën e traditave të tyre. Si shqiptar, Papa Klementi XI ishte i pari që kishte kuptuar se shqiptarizimi i kishës katolike ishte mjeti më i mirë për të ruajtur fene dhe kombin në këtë vend që kercenohej gjithnje e më shumë nga dyndjet osmane.
Duke iu përgjigjur letrës së Atit të shënjte, kryeipeshkevi i Tivarit Vincec Zmajevik, kalon qytet me qytet e katund me katund duke plotësuar më perkushtim të thellë urdhrin e shënjte të Papës. Pas ekspedites në Arbni, ai i shkruan Papës: "¦ iu solla dheut rreth e rreth, gjithembare e pashë vuajtje shumë o Ate i shënjte. Qytetet e lulezuara ishin vene nën harac, pashe kala të rrenuara, forcën tonë të prishur, e kisha të perlyera. Pashe pleq të vuajtur, meshtare duke qarë, barinj të travajur, murtajen që bënte kerdine. Zëmra imë, bashkuar me mjerimin e popullit tim, donte të më ndahej copa." Në fund, ipeshkevi i Tivarit e mbyll kështu letrën e tij: "Konstatimet e mia do të ishin të pavlera sikur të mos ndermerreshin hapa të menjehershem për t'i ardhur në ndihme popullit të Arbnisë që është, në të njejten kohë, edhe populli juaj o Atë i Shënjte!"
Pas këtij leterkembimi Papa Klementi XI vendosi që në Merci të Lezhes me 14 e 15 janar 1703 të mbahej kuvendi i Arbnit. Me vendim të Papa Klementit XI u themelua kolegji për arbëreshet e Italisë në Shen Miter Korone. Ai dha 4000 skude për një vend të përhershem në Kolegjin Urban të Propagandës Fide në Romë, vend i cili do të mbahej nga një shqiptar. Me iniciativen e tij u hap katedra e gjuhës shqipe në Romë. Sipas Papa Klementit XI, rimekembja e Arbnisë, domethenë ringritja e ndergjegjes kombetare mund të vinte duke ruajtur gjuhën, fene dhe historinë e të pareve. Sipas Papes, këto ishin simbole të unitetit kombetar. Ashtu si në vitin 1702, dhjete vjet më vonë, Papa Klementi XI i drejtohet për bashkëpunim një intelektuali, studiuesi dhe historiani, z. Daniele Farlati, për të ndermarre një ekspedite të gjerë nepër dheun e të pareve të tij, nepër Iliri. Kështu nisi puna për korpusin "Illyricum Sacrum", të cilit Daniele Farlati do t'i kushtonte gjithë jetën e tij.
Me këtë vepër Farlati bëhet një nga personalitetet më të mëdha të ilirologjise. Ai është më i madhi, përfaqesuesi me dinjitoz që njohim deri me sot. Nuk ka ilirolog tjetër që mund të konkurroje me të për periudhen antike, deri në Mesjetë. Me dokumente dhe fakte ai argumenton prejardhjen tonë shumë e shumë kohë para së të vinin sllavet në Ballkan. Ai davarit mjegullat shekullore e sakteson kohën ilire, helene, romake dhe bizantine. Ai dhe vetëm ai, paraqet themelet e nderlikuara mbi të cilat u ngrit shteti ilir dhe jeta e paraardhesve tanë. Për të kryer studime të tilla nuk është e lehte. Duhet shumë kohë, shumë dije, dokumente e deshmi që mund t'i gjesh pas një hulumtimi të gjatë e në vendë të ndryshme. Burimet e informacionit janë gati të paarritshme. Por edhe kur i gjen, nuk është e lehte t'i deshifrosh. Mendoni se c'pune kolosale i është dashur Farlatit për të ndertuar pa asnje të mete mozaikun e ilireve që jetonin në faqen perendimore të Ballkanit. Nëse historiografise sonë i heqim Farlatin, atëherë prejardhja jonë do të ishte e dyshimte, e manget, e cunguar. Të dhëna për këtë periudhe kanë paraqitur edhe studiues të tjere, por roli dhe saktesia e Farlatit janë të padiskutueshme. Të gjithë ata që duan të flasin për iliret dhe historine e shqiptareve, patjeter duhet të mbështëten e të citojnë Daniele Farlatin. Ai është institucion. Ai përfaqeson bankën më të madhe të të dhënave për Ilirine.
Sot për sot, në Shqiperi gjenden tri vellime të Daniele Farlatit, një vellim që ndodhet në AQSH, një vellim në Bibliotekën Kombetare dhe një vellim që gjendet në Shkodër. Vellimet e tjera nuk i kemi. Ato gjenden në Vatikan, në Venedik, në Kroaci, në Muzeun e Vjenës etj. Edhe në këto vende, kopjet e Illyricum Sacrum janë të rralla. Me një nisme të marrë nga shtëpia botuese ARBI në Prishtinë, ashtu sic u veprua me "Acta et Diplomata res Albanie mediae a etatis ilustrantia" të Shuflait, pritet të veprohet edhe me nente vellimet e Farlatit e Coletit për "Illyricum Sacrum". Për këtë korpus që i kalon të 5500 faqet do të ndihmoje Ministria e Kultures se Kroacisë dhe Ministria e Kultures se Kosovës. Natyrisht, Ministria e Kultures se Unionit Serbi - Mali i Zi as që mendohet të ndihmojje. Po kështu, edhe Ministria e Kultures se Maqedonise pasi në këtë vepër flitet për Shkupin ilirik të banuar nga shqiptaret. Ndihme nuk mund të japë as Ministria e Kultures se Greqise, sepse në Illyricum Sacrum flitet për një të tretën e Greqise të banuar nga iliro-shqiptaret.
Korpusi Illyricum Sacru
1751 Venedik Vellimi I Autor Daniele Farlati
1753 Venedik Vellimi II Autor Daniele Farlati
1765 Venedik Vellimi III Autor Daniele Farlati
1769 Venedik Vellimi IV Autor Daniele Farlati
1775 Venedik Vellimi V Autor Daniele Farlati
1800 Venedik Vellimi VI Autor Daniele Farlati
1817 Venedik Vellimii VII Autor Daniele Farlati
1819 Venedik Vellimi VIII Autor Jacobo Koleti
1909 Split Vellimi IX Autor Jacobo Koleti
Illyricum Sacrum - Wikipedia
-----------------------------
sehr viele informationen über die katholiken des balkans...
und andere unbedeutende informationen über die albaner....
--------------------------------
Daniele Farlati
Daniele Farlati (* 22. Februar 1690 in San Daniele del Friuli; † 25. April 1773 in Padua) war ein Kirchenhistoriker und Jesuit. Sein bekanntestes Werk ist Illyricum Sacrum, eine monumentale Arbeit über die kirchlichen Verhältnisse in den Balkanländern.
Farlati besuchte in Görz die Schule und trat 1707 in Bologna in den Jesuitenorden ein. Fünf Jahre arbeitete er als Lehrer für Griechisch und Latein am Jesuitenkolleg in Padua, ging dann nach Rom, um sein Theologiestudium abzuschließen und wurde 1722 zum Priester geweiht.
Zurück in Padua wurde er Assistent des Kirchenhistorikers Filippo Riceputi. Dieser hatte den Plan gefasst, eine großangelegte Kirchengeschichte Illyriens zu verfassen. Dazu hatte er 1720 ein Arbeitspapier in Druck gegeben. 20 Jahre trugen Riceputi und Farlati aus Archiven und Bibliotheken Material für dieses Werk zusammen, das nach Abschluss der Recherchen mehr als 300 umfangreiche Manuskriptbände umfasste. Bis zum Tod Riceputis (1742) war nur das Martyriologium Illyricum und die Lebensbeschreibung des hl. Pietro Orseolo fertiggestellt. Farlati musste nun als verantwortlicher Herausgeber und Hauptautor weitermachen. Sein Assistent wurde der Jesuit Jacopo Coleti.
Der erste Band von Illyricum Sacrum erschien 1751 in Venedig, drei weitere Bände folgten in kurzem Abstand. Kurz bevor der fünfte Band in den Druck gegeben wurde, starb auch Daniele Farlati. Den letzten Band veröffentlichte Coleti erst 1818.
Illyricum Sacram ist bis heute eine wichtige Quelle zur Kirchengeschichte der Balkanländer Albanien, Bosnien, Kroatien, Montenegro und der angrenzenden Gebiete. Viele Originalquellen, die Farlati zur Verfügung gestanden haben, sind heute verloren oder nur schwer zugänglich.
Illyricum Sacrum, Titelblatt des ersten Bandes
Werk [Bearbeiten]
Illyricum Sacrum:
Ecclesia Salonitana, ab ejus exordio usque ad saeculum quastum aerae Christianae. (1751)
Ecclesia Salonitana, a quarto saeculo aerae Christianae usque ad excidicem Salonae. (1753)
Ecclesia Spalatensis olim Salonitana (1765)
Ecclesia suffraganeae metropolis Spalatensis (1769)
Ecclesia Jadertina (1775)
Ecclesia Ragusina (mit Jacopo Coleti 1800)
Ecclesia Diocletana, Antibarensis, Dyrrhachiensis, et Sirmiensis (mit Jacopo Coleti 1817)
Ecclesia scopiensis, sardicensis, marcianopolitana, schridensis et ternobensis. (Jacopo Coleti 1819)
Weiteres:
De artis criticae inscritia antiquitati. (1777)
----------------------
Illyricum Sacrum
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
• Learn more about citing Wikipedia •
Illyricum Sacrum është një vepër enciklopedike me 5500 faqe, e ndarë në nëntë vellime. Në të flitet për historinë e ilireve, domëthënë për historinë e shqiptarëve që kanë jetuar në faqen përendimore të Ballkanit, ku shtriheshin fiset ilire. Illyricum Sacrum përmban gjithashtu harta, skica dhe ilustrime të shumta për të parët tanë, të cilat nuk gjenden askund vec në këtë vepër të madhe. Sipas prof. Aleksander Stipcevic, vepra Illyricum Sacrum është një arritje kapitale e historise evropiane. Ajo ka rendesi të dorës së parë si burim të dhenash për historinë mesjetare të Ballkanit Perendimor. Vellimi i parë ka dalë në vitin 1751, kurse i fundit në vitin 1909. Shtatë vellimet e para janë përgatitur nga Daniele Farlati, kurse dy vellimet e fundit nga Jakobo Coleti.
Treqind e dy vjet më parë, në vitin 1702, Papa Klementi XI i drejtohet ipeshkevit të Tivarit, imzot Vincenc Zvajevikut: "Deshiroj të përmbushesh një vizite pastorale në trojet e Arbnise. Të shkosh atje dhe të shikosh nga afër kryeipeshkevite, ipeshkvite, dioqezat dhe famullite. Pasi të keni bërë këtë punë dua nga ju një raport të hollësishem për gjendjen e kishave të Arbnise dhe të besimtareve¦ dhe me në fund dua të di, a e perdor ai popull gjuhën e vet, të folmen arbneshë ?" Duke i shkruar ipeshkevit të Tivarit, Papa Klementi XI, që quhej ndryshe edhe Papa Albani, për shkak të origjinës shqiptare, kërkonte gjallerimin e jetës katolike në Shqipëri, si dhe ruajtjën e gjuhës së këtij vendi. Sipas Klementit XI, shqiptarët ishin të vendosur në ruajtjën e traditave të tyre. Si shqiptar, Papa Klementi XI ishte i pari që kishte kuptuar se shqiptarizimi i kishës katolike ishte mjeti më i mirë për të ruajtur fene dhe kombin në këtë vend që kercenohej gjithnje e më shumë nga dyndjet osmane.
Duke iu përgjigjur letrës së Atit të shënjte, kryeipeshkevi i Tivarit Vincec Zmajevik, kalon qytet me qytet e katund me katund duke plotësuar më perkushtim të thellë urdhrin e shënjte të Papës. Pas ekspedites në Arbni, ai i shkruan Papës: "¦ iu solla dheut rreth e rreth, gjithembare e pashë vuajtje shumë o Ate i shënjte. Qytetet e lulezuara ishin vene nën harac, pashe kala të rrenuara, forcën tonë të prishur, e kisha të perlyera. Pashe pleq të vuajtur, meshtare duke qarë, barinj të travajur, murtajen që bënte kerdine. Zëmra imë, bashkuar me mjerimin e popullit tim, donte të më ndahej copa." Në fund, ipeshkevi i Tivarit e mbyll kështu letrën e tij: "Konstatimet e mia do të ishin të pavlera sikur të mos ndermerreshin hapa të menjehershem për t'i ardhur në ndihme popullit të Arbnisë që është, në të njejten kohë, edhe populli juaj o Atë i Shënjte!"
Pas këtij leterkembimi Papa Klementi XI vendosi që në Merci të Lezhes me 14 e 15 janar 1703 të mbahej kuvendi i Arbnit. Me vendim të Papa Klementit XI u themelua kolegji për arbëreshet e Italisë në Shen Miter Korone. Ai dha 4000 skude për një vend të përhershem në Kolegjin Urban të Propagandës Fide në Romë, vend i cili do të mbahej nga një shqiptar. Me iniciativen e tij u hap katedra e gjuhës shqipe në Romë. Sipas Papa Klementit XI, rimekembja e Arbnisë, domethenë ringritja e ndergjegjes kombetare mund të vinte duke ruajtur gjuhën, fene dhe historinë e të pareve. Sipas Papes, këto ishin simbole të unitetit kombetar. Ashtu si në vitin 1702, dhjete vjet më vonë, Papa Klementi XI i drejtohet për bashkëpunim një intelektuali, studiuesi dhe historiani, z. Daniele Farlati, për të ndermarre një ekspedite të gjerë nepër dheun e të pareve të tij, nepër Iliri. Kështu nisi puna për korpusin "Illyricum Sacrum", të cilit Daniele Farlati do t'i kushtonte gjithë jetën e tij.
Me këtë vepër Farlati bëhet një nga personalitetet më të mëdha të ilirologjise. Ai është më i madhi, përfaqesuesi me dinjitoz që njohim deri me sot. Nuk ka ilirolog tjetër që mund të konkurroje me të për periudhen antike, deri në Mesjetë. Me dokumente dhe fakte ai argumenton prejardhjen tonë shumë e shumë kohë para së të vinin sllavet në Ballkan. Ai davarit mjegullat shekullore e sakteson kohën ilire, helene, romake dhe bizantine. Ai dhe vetëm ai, paraqet themelet e nderlikuara mbi të cilat u ngrit shteti ilir dhe jeta e paraardhesve tanë. Për të kryer studime të tilla nuk është e lehte. Duhet shumë kohë, shumë dije, dokumente e deshmi që mund t'i gjesh pas një hulumtimi të gjatë e në vendë të ndryshme. Burimet e informacionit janë gati të paarritshme. Por edhe kur i gjen, nuk është e lehte t'i deshifrosh. Mendoni se c'pune kolosale i është dashur Farlatit për të ndertuar pa asnje të mete mozaikun e ilireve që jetonin në faqen perendimore të Ballkanit. Nëse historiografise sonë i heqim Farlatin, atëherë prejardhja jonë do të ishte e dyshimte, e manget, e cunguar. Të dhëna për këtë periudhe kanë paraqitur edhe studiues të tjere, por roli dhe saktesia e Farlatit janë të padiskutueshme. Të gjithë ata që duan të flasin për iliret dhe historine e shqiptareve, patjeter duhet të mbështëten e të citojnë Daniele Farlatin. Ai është institucion. Ai përfaqeson bankën më të madhe të të dhënave për Ilirine.
Sot për sot, në Shqiperi gjenden tri vellime të Daniele Farlatit, një vellim që ndodhet në AQSH, një vellim në Bibliotekën Kombetare dhe një vellim që gjendet në Shkodër. Vellimet e tjera nuk i kemi. Ato gjenden në Vatikan, në Venedik, në Kroaci, në Muzeun e Vjenës etj. Edhe në këto vende, kopjet e Illyricum Sacrum janë të rralla. Me një nisme të marrë nga shtëpia botuese ARBI në Prishtinë, ashtu sic u veprua me "Acta et Diplomata res Albanie mediae a etatis ilustrantia" të Shuflait, pritet të veprohet edhe me nente vellimet e Farlatit e Coletit për "Illyricum Sacrum". Për këtë korpus që i kalon të 5500 faqet do të ndihmoje Ministria e Kultures se Kroacisë dhe Ministria e Kultures se Kosovës. Natyrisht, Ministria e Kultures se Unionit Serbi - Mali i Zi as që mendohet të ndihmojje. Po kështu, edhe Ministria e Kultures se Maqedonise pasi në këtë vepër flitet për Shkupin ilirik të banuar nga shqiptaret. Ndihme nuk mund të japë as Ministria e Kultures se Greqise, sepse në Illyricum Sacrum flitet për një të tretën e Greqise të banuar nga iliro-shqiptaret.
Korpusi Illyricum Sacru
1751 Venedik Vellimi I Autor Daniele Farlati
1753 Venedik Vellimi II Autor Daniele Farlati
1765 Venedik Vellimi III Autor Daniele Farlati
1769 Venedik Vellimi IV Autor Daniele Farlati
1775 Venedik Vellimi V Autor Daniele Farlati
1800 Venedik Vellimi VI Autor Daniele Farlati
1817 Venedik Vellimii VII Autor Daniele Farlati
1819 Venedik Vellimi VIII Autor Jacobo Koleti
1909 Split Vellimi IX Autor Jacobo Koleti
Illyricum Sacrum - Wikipedia
-----------------------------
sehr viele informationen über die katholiken des balkans...
und andere unbedeutende informationen über die albaner....