BosnaHR
Bozz
-> Für die anderen ein Translator um es halbwegs zu verstehen
http://translate.google.de/#
Tuzla je u Drugom svjetskom ratu dva puta oslobađana. Prvi put 2. oktobra 1943., kada je bila najveći oslobođeni grad u porobljenom dijelu Evrope, ostavši 40 dana u slobodi, a drugi put, konačno, 17. septembra 1944. godine.
Autor izložbe: Mr. Fatmir Alispahić
Tokom Drugog svjetskog rata Tuzla je bila važan vojni punkt i industrijski centar čiji proizvodi su bili značajni za Treći Rajh i NDH. Bila je najveći grad, centar sjeveroistočne Bosne, radnički grad, centar Tuzlanskog sreza od preko 100.000 stanovnika koji su u najvećem broju radili u industriji. U gradu se nalazila jedina Fabrika sode na Balkanu, Fabrika špirita, rudnici uglja u Kreki, Bukinju i Dobrnji, solane u Tuzli i Simin Hanu, velike pilane u Živinicama, električna centrala u Kreki, a radile su i još neka manja ali značajna industrijska i trgovinska preduzeća. Strateško značenje tuzlanskog basena svakako treba promatrati u skladu sa tadašnjon situacijom u istočnoj Bosni, koja je, kako je rat odmicao, geostrateški i geopolitički postajala sve značajnija. Tuzla je bila i raskrsnica puteva koji povezuju BiH, Srbiju i Vojvodinu. Otuda je shvatljivo zašto je okupator bio spreman da i po cijenu velikih ljudskih žrtava brani Tuzlu. Okupator je u gradu i njegovoj okolini sakupio znatne snage. Pored njemačkih jedinica, u gradu su bili smješteni: Ustaški stožer, Župska redarstvena oblast HDH, Ispostava ustaške nadzorne službe i IV domobranska oružnička pukovnija, dok je V pukovnija nastupala u pravcu Tuzle, dan prije napada na Tuzlu.
Oslobođenje Tuzle 2. oktobra 1943. je predstavljalo veliku vojnu i političku pobjedu koju su izvojevale antifašističke jedinice NOV i POJ, odnosno to je bila jedna od najznačajnijih dotadašnjih pobjeda. Slobodna Tuzla - kao važan ekonomski i politički centar, značajna vojno-strateška pozicija okupatora, raskrnica puteva, slobodarski je odjeknula prvenstveno u onim slojevima stanovništva istočne Bosne koji se još nisu opredijelili za NOP, iako su bili antifašistički raspoloženi. Prije svega muslimanski i hrvatski živalj se masovno antifašistički aktivirao, a mnoga srpska sela gdje su četnici do tada imali uticaja takođe se sve više opredjeljivala za narodnooslobodilački antifašistički pokret. Sve je to ubrzalo dalji snažan razvitak oslobodilačke borbe kroz formiranje novih partizanskih jedinica: 18. hrvatska, 17. majevička, 19. birčanska, 21. tuzlanska brigada, Tuzlanski, Kladanjski, Srebrenički odred, a formirane su i 27. i 38. divizija. Sve jedinice su se dobro naoružale, a naročito automatskim oružjem, puškomitraljezima, automatima, minobacačima, a neke su imale i protivtenkovske topove. Pri Štabu 17. divizije je postojala baterija brdskih topova. Oslobođenjem tuzlanskog basena i plodnih ravničarskih krajeva Semberije i Posavine, fašistima je nanijet ne samo težak vojni poraz nego i veliki ekonomski gubitak. Radost koja je prožimala građane Tuzle, nakon oslobođenja 2. oktobra, povezanost boraca i naroda, dovela je do toga da je svaki šesti stanovnik Tuzle stupio u jedinice NOV-e. Od oko 5.000 novih boraca popunjene su postojeće i formirane nove partizanske jedinice. Tuzla je postala centar djelatnosti koje su se odražavale na organizacijski život po cijeloj slobodnoj teritoriji. U slobodnom gradu je djelovalo najviše političko i vojno rukovodstvo Bosne i Hercegovine, tuzlanske oblasti i okruga; PK KPJ za BiH, PK SKOJ-a za BiH, Oblasni komitet KPJ, Štab 3. korpusa, Gradski narodnooslobodilački odbor i antifašističke organizacije.
U Tuzli je tada pokrenuta i značajna izdavačka djelatnost: Štampan je treći broj lista «Oslobođenje», pokrenuti su listovi «Front slobode», «Vijesti» i «Naša borba». Osim svega što čini značaj ove velike pobjede, treba reći da su sve kvislinške jedinice u službi okupatora time doživjele poraz od kojeg se nisu oporavile, a revolucionarni antifašistički pokret i narodnooslobodilačka borba su osigurali moralno-psihološku prednost. U 40 dana života u oslobođenoj Tuzli dinamično su se smjenjivale raznovrsne aktivnosti, tako da su imale direktnog odraza na razvoj i polet NOP-a i slobodarski karakter NOB-e u cijeloj Bosni i Hercegovini, koje su krunisane zasjedanjem ZAVNOBiH-a i obnovom hiljadugodišnjeg državnog kontinuiteta Bosne i Hercegovine. Za vrijeme 40 dana u slobodi u Tuzli su izvršene brojne i složene aktivnosti potrebne za dalje borbe protiv fašista. Okupatori su naučili da bi se AVNOJ (za čije su pripreme doznali) mogao održati u Tuzli, što se željeli po svaku cijenu spriječiti. Znajući da će se neprijatelj s velikim snagama ustremiti na Tuzlu, partizanske jedinice su, da bi izbjegli ljudske žrtve, već u planovima napada ukalkulisale povlačenje nakon evakuacije ratnog plijena, popune jedinica novim ljudstvom i formiranja novih odreda, brigada i divizija.
Tuzla je konačno oslobođena 17. septembra 1944. godine. No, ne treba zaboraviti ni decembar 1944. godine, kao možda najveće iskušenje rodoljubivih Tuzlaka, kada je grad odbranjen od brojnih četničkih snaga, koncentrisanih iz svih dijelova Srbije i Bosne. Plan im je bio plan da zauzmu Tuzlu i njenu regiju, i tu, na čelu sa Dragoljubom Dražom Mihajlovićem, sačekaju savezničke snage za koje su vjerovali da će znati cijeniti njihovo «učešće u borbi protiv fašista».
Od ukupno blizu 6.000 boraca Tuzlaka, njih 12 je proglašeno narodnim herojima, blizu 1.000 je poginulo, a samo nešto manje od 1.000 su žrtve fašističkog terora.
Zgrada u kojoj je bio smješten Ustaški stožer Župe Usora i Soli NDH. Zgrada je godinama tonjenjem svjedočila o fenomenu slijeganja tla u Tuzli.Kako su jedinice NOV i POJ u istočnoj Bosni, od kraja juna 1943. godine sve više se približavale Tuzli, najviši funkcioneri vojne i civilne vlasti NDH u Tuzli, pa tako i veliki župan Bahrija Kadić i podžupan Felix Niedzielski, u strahu za gubitak Tuzle, iz ove zgrade urgentno šalju izvještaje i depeše pri svakom uspjehu partizana i napadu na neko neprijateljsko uporište u blizini Tuzle.
Zgrada u kojoj je bila smještena Žandarmerija - Ustaška nadzorna služba. Danas raskrsnica kod Muzičke škole prema Gradini.
Raskrsnica ispred zgrade Žandarmerije gdje su se vodile ulične borbe 1943. godine. Kod današnje "Limenke".
Zgrada Medrese na skveru prema Kojšinu, posljednjem uporištu neprijatelja pri oslobađanju Tuzle 1943. godine
Partizani u oslobođenoj Tuzli 1943. godine.
Defile partizanskih jedinica u oslobođenoj Tuzli, septembra 1944. godine
Defile partizanskih jedinica u oslobođenoj Tuzli, septembra 1944. godine
NOCH MEHR BILDER + Quelle ->
Tuzla u Drugom svjetskom ratu (Cyber izlo?ba)