Ja es ist das bekannteste pontische Lied
Der Text des liedes:
Ετοιμαστείτε για ένα πανέμορφο ταξίδι στη γη του Πόντου. Θα βρεθούμε στο Τσάμπασι (σε ιστορικούς χάρτες αναγράφεται και ως Τσάμπαση) της επαρχίας των Κοτυώρων ή Ορντού (στα Τούρκικα). Τα Κοτύωρα τα αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα καθώς και Ξενοφών (γιατί δε φιλοξένησαν του Μυρίους). Σήμερα, η πόλη είναι γνωστή για τα… φουντούκια της. Η επαρχία φημίζεται για την παραγωγή φουντουκιών (το έμβλημα της πόλης). Η Τουρκία παράγει το 70% των φουντουκιών παγκοσμίως και πάνω από το 50% απ’ αυτά παράγεται στην επαρχία αυτή. Κάποτε ήταν φημισμένη και για τους ορυζώνες της και, όπως μας πληροφορεί ο Σ. Ιωαννίδης, το καλοκαίρι ο τόπος ήταν νοσηρός και επικίνδυνος και γι αυτό παραθέριζαν, όλοι πλην ελαχίστων φτωχών, στο Τσάμπασι. Το μικρό αλλά πανέμορφο Τσάμπασι βρίσκεται σε ένα οροπέδιο σε υψόμετρο 2000 μέτρων, 45 χιλιόμετρα από τα Κοτύωρα, Δυτικά της Κερασούντας. Το 1913 με αφορμή μια μεγάλη πυρκαϊά κάηκαν τα περισσότερα σπίτια της πόλης, όπως μας πληροφορεί ο Ξενοφών Άκογλους (Ξένος Ξενίτας) στα “Λαογραφικά Κοτυώρων”, και αυτό το θρήνο μας περιγράφει το περίφημο τραγούδι. Η “πυρκαϊά”, πιθανότατα, ήταν εμπρησμός. Το επιβεβαιώνει έμμεσα ο Γερμανός πρεσβευτής Κούλμαν, ο οποίος ανέφερε σε έκθεση του “…Μέχρι τώρα (1916) δολοφονήθηκαν 250 αντάρτες. Αιχμαλώτους δεν κρατούν (οι Νεότουρκοι). Πέντε χωριά πυρπολήθηκαν…”.
Διαβάσαμε κάπου ότι η “έξωση” των Ελλήνων από την Ορντού έγινε το 1917 και ότι το 1923 οι Πόντιοι “μετανάστευσαν” στην Ελλάδα ή στα Αγγλικά : “The ethnic Greeks left the city in 1924”. Δε θα τους κάνουμε, όμως, τη χάρη να μπούμε στη μάχη των σωστών εκφράσεων. Στη μάχη, που δίνει η γενιά μας, νικητής θα είναι όποιος καταφέρει να διατηρήσει στη συνείδηση των σκεπτομένων ανθρώπων, ελληνοφώνων ή μη, τις λέξεις: “Πόντος”, “Τσάμπασι”, “Κοτύωρα”, “Καρακιόλ”, “Τσαμλίκ”, “κλαιν τα πούλοπα τη θεού”, “κλαιν τα πεγαδομάτε”. Αν αυτές οι λέξεις είναι κατανοητές στο λεξιλόγιο των σκεπτομένων ανθρώπων του πλανήτη, τότε αφήστε τους ανιστόρητους να λένε ό,τι θέλουν. [Γ. Δαμιανός]
24grammata.com Culture e-Magazine – Free eBooks – WebTV »
Τσάμπασιν
Tsampasin
Εκαεν και το Τσάμπασιν
Ekaen kai to Tsampasin
Και επέμναν τα τουβάρε γιαρ γιαρ αμάν
kai epemnan ta touvare giar giar aman
Και έρουξεν σο χουρτέρεμαν
Kai erouksen so xourtereman
Το Ορτους τα παλληκάρε οϊ οϊ αμάν
To Ortous ta pallikare oi oi aman
Κεν έκαεν καεμανιεν
Ken ekaen kaemanien
Τ Ορτους το Παρχαρ
T Ortous to Parxar
Κεν εκεί τιδέν και επέμνεν
Ken ekei tiden kai epemnen
Μονάχον σαχταρ!
Monaxon saxtar!
Εκάεν και το Τσάμπασιν
Ekaen kai to Tsampasin
Γιαβρούμ τιδέν και επέμνεν
Giavroum tiden kai epemnen
Ρασα και λειβαδότοπα
Pasa kai leivadotopa
άλλο χορτάρ και φέρνε
allo xortar kai ferne
Τρανόν Γιαγκουν σο Τσάμπασιν
Tranon Giagkoun so Tsampasin
Σπίτε και θα απόμενε γιαρ γιαρ αμάν
Spite kai tha apomene giar giar aman
Τρανοί μικροί φτωχοί ζεγκιν
Travoi mikroi ftoxoi zegkin
Ουλ καθούνταν και κλαίνε οϊ οϊ αμάν
Oul kathountan kai klaine oi oi aman
Κλαιν τα πουλόπα τη θεού
Klain ta poulopa ti Theou
Κλαιν τα πεγαδοματε γιαρ γιαρ αμάν
Klain ta pegadomate giar giar aman
Κλαίει το Τσαμπλουκ το Καρακιολ
Klaiei to Tsamplouk to Karakiol
Κλαιν τ' έμορφα τ' ελατε οϊ οϊ αμάν
Klain t'emorfa t'elate oi oi aman
and the translation..
Tsambasin is burnt
and, alas, only the walls have remained
And they ran to save it,
the men of Ordu.
And it is burnt to cinders
the grassland of Ordu
Nothing more is left there
except ashes!
Tsambasin is burnt,
my God, nothing more has remained
The ridges and the grasslands
do not grow any more grass.
Enormous fire in Tsambasin,
alas, not even a house has remained
Old and young men, the poor and the rich
were crying alongside.
The birds of God are crying,
alas, the eyes from the wells are crying
Chabluk and Karakyol is crying
The beautiful pine trees are crying