MURAT LOTINAC (1891-1946)
Da bi se zaštitilo od četničkih bandi bošnjač- ko stanovništvo tutinskog i
novopazarskog kraja pruža grčevit otpor koji se
manifestovao kroz ko- mitsku borbu koju je u tom kraju predvodio Feriz
Salković. Kako se tutinski i novopazarski srez gra- niče tako se i Bošnjaci u
ova dva sreza udružuju u borbi, prvo protiv Kostinih
a kasnije i protiv Dražinih četnika. Selo Kruševo,
rodno selo Murata Lotinca pripada novopazarskom
srezu pa ćemo ga i svrsta- ti u branitelje ovog kraja,
mada je njegova aktivnost usko vezana i za tutinski
kraj.
Murat Lotinac i danas kod mladih generacija
pazarskog i tutinskog kra- ja uživa veliki ugled. Murat
je rođen 1891. godine u selu Kruševu od oca
Hasana i majke Hate. Imao je tri brata: Mustafu, .
Sulejmana i Mahmuta. Od svojih
roditelja dobio je i prva saznanja o islamu što mu je kasnije pomoglo da
postane dobar vjernik i veliki čovjek. Izbijanjem Prvog svjetskog rata
1914. godine Austro-Ugarska napada Srbiju i Crnu Goru i u veoma krat-
kom periodu ih okupira. Njene snage okupiraju i sandžačke gradove i 20.
novembra 1915. godine ulaze u Novi Pazar i Tutin. Sandžački Bošnjaci su
ovu vojsku dočekali kao spasioce, jer su od prethodnog srpsko - crno-
gorskog okupatora za samo godinu dana (1913-1914) doživjeli neviđeni
teror i egzodus. Turska ulazi u ovaj rat na stranu NjemaČke i Austro-Ugar-
ske (sile Osovine). I u Prvom svjetskom ratu Bošnjaci su ratovali za tuđe
interese jer, to je neminovna sudbina malih naroda. Na zapadnom frontu
(na rijeci Soči) bošnjački dobrovoljci (đurumlije ili đulijani) su ratovali protiv
Italijana, protiv Rusa na Galiciji i Karpatima (istočni front), a na Galipolju
(pored Istanbula), u Jemenu i u Iraku protiv Engleza i Francuza. Veliki broj
sandžačkih dobrovoljaca je izginuo, jedan dio je ostao da živi u Turskoj a
jedan dio se vratio. Među ovima što su se vratili nalazio se i Murat
Lotinac. Nakon što se u Mesopotamiji (današnji Irak) turska vojska na
čelu sa Ismailom Hakki-pašom 30. oktobra 1918. godine predala Englezima, Lotinac,
nakon 6 godina ratovanja kao dobrovoljac u turskoj vojsci
(1916-1921), se sa grupom svojih prijatelja, vraća u Sandžak. Turska je
tada izgubila Siriju, Palestinu, Mesopotamiju, Saudi Arabiju i Jemen. U
rodnom Sandžaku Murat zatiče veoma tešku situaciju. Pojavljuje se sve
veći broj onih koji se od meću u šume i odatle počinju pružati otpor srbi-
janskoj vlasti koja ih je nanijetila za kurbane. Pleme Hasana Lotinca je
bilo najveće u selu Kruševu i njegovoj okolini a sam Hasan je važio za
jednog od najuglednijih ljudi tog kraja. Bavio se trgovinom stoke i imao
velikog uspjeha u tome. Nakon demobilizacije iz turske vojske, Murat
1921. godine dolazi u rodno Kruševo i pridružuje se ocu u poslu sa trgo-
vinom stoke.
Godinu dana prije izbijanja Drugog svjetskog rata Murat je otišao u Nje-
mačku da kupi mašine koje mu je naručio neki bogati fabrikant sa Koso-
va. Međutim, tamo je zbog nečije lažne vijesti bio uhapšen i zatvoren u
logor. Nakon godinu dana robijanja oslobođen je. Murat je u Sandžak
došao nakon što su četnički napadi na Pazar uspješno odbijeni. Odmah
se prihvatio puške i stao u odbranu svog kraja. Aći-efendija Hadžiahme-
tović iz Novog Pazara ga poziva na razgovor i daje mu ovlašćenje i zada-
tak da sa svojim ljudima brani područje od sela Lukara preko Ribarića do
Rožaja. Pod njegovu komandu stavilo se 250 do 300 odabranih ljudi iz
sljedećih sela: Koševa, Dolea, Radohovaca, Lukara, Kominja, Brezovice,
Vrbasića, Pokrvenika i Goševa. Tokom cijeloga rata njegovi borci su bili
izuzetno pokretljivi i bili su na usluzi svom narodu kad god bi zaprijetila
opasnost od četnika. Učestvovali su u velikim borbama koje su se vodile
na Giljevu, Crnom vrhu (na planini Rogozni), na Goliji, Javoru, a na kraju
rata vodili su borbe i sa partizanima jer ni u njih nisu imali povjerena. Sa
njima su vođene dvije velike bitke kod sela Hazane kod Berana (krajem
1943.) i na planini Jarutu (30. oktobra 1944.) kod Tutina.
Nakon što su formirali jake odrede četnici počinju da izvode krvavi pir
nad nedužnim muslimanskim stanovništvom iz sela koja su se nalazila u
podnožju planina Hoqozne i Golije. Jaka četnička baza nalazila se u selu
Crni Vrh na Rogozni. Cetnike iz Ibarske doline predvodio je Radomir Cve-
tić a na Kopaoniku, Rogozni, u Ibarskom Kolašinu, Nikoljači i Vračevu -
Mašan Đurović, Todor Dobrić i Staljeta. U žestokim i podmuklim napadi-
ma potpuno stradaju Vučja Lokva, Berberište, Hrvatska, Kaljin, Trnava i
druga. Tada je zaklano skoro svo stanovništvo ovih sela. U selu Vučja
Lokva četnici su živa zakovali za bukvu jednog mladića od 16 godina i
tako ga držali tri dana primoravši njegove roditelje da gledaju kako im sin
umire u najvećim mukama! Niko od rijetkih preživjelih seljana još dugo
nije smio da skine mrtvog dječaka i da ga ukopa