lirida Ilirida - Shqiperia Verilindore, Lugina e Vardarit ose Maqedonia Perendimore, ka qene e banuar qe ne periudhen me te lashte parahistorike, te Neolitit, nga popullsi bartese te Kultures Mediterane. Me vone, nga kjo popullsi parahistorike u formuan Pellazget dhe fiset Ilire, te cilet ne Iliride, perveç tjerash, ndertuan edhe keto qytete historike: Oeneu (Tetova), Draudaku (Gostivari) dhe Uskana (Kerçova) te cilet banosheshin nga fisi Ilir i Penesteve. Linkestet dhe Enkelejte banonin rreth qyteteve Struge, Oher (Lyhnidis) dhe Manastir (Heraklea). Kurse pjesa veriore e Maqedonise, Shkupi (Scupi), Kumanova, etj., ka qene e banuar nga fiset ilire te Dardaneve dhe Paioneve.
Ne Enciklopedine serbe theksohet: "Maqedonia ne periudhen antike ishte shtet i pavarur, i banuar me fise iliro-thrakase, nga maqedonasit iu dha emri MAQEDONI". Me poshte thuhet: "Shtrihej rreth brigjeve te Detit Egje. Ne histori eshte njohur me emrin Maqedonia, me kryeqytet Selanikun. Me vone Filipi II, i ati i Lekes se Madh, i zgjeroi kufijte ne Veri. Kjo njihej me emrin Maqedonia II, me kryeqytet Stobi (Shtipi). Kufiri i Maqedonise II shtrihej deri te lumi Astibo dhe rrjedha e poshtme e lumit Erigon". (Malla Enciklopedija, Prosveta, Beograd, 1978, f .461).
Pra, siç shihet, Maqedonia antike asnjehere nuk eshte shtrire ne veri te lumit Erigon (Crna Reka), dhe se ne perendim asnjehere nuk e ka pasur territor te saj Maqedonine e sotme Perendimore. Ata ishin te banuara me fiset tjera ilire, si: dardanet, paionet, lynkestet, penestet, enkelejte etj. Kete e deshmojne edhe germadhat e vendbanimeve te vjetra dhe objektet e shumta arkeologjike te zbuluara anekend hapesires se Maqedonise se sotme.
Kurse, sa iu perket maqedonasve pellazgo-ilire, nje historian do te theksonte: ”Heret u paraqiten ne histori dhe shume heret u zhduken”. Kjo tregon, se maqedonasit antike nuk paten jete te gjate ne histori. Ne shek. III p.e.s nuk u degjuan me fare, ndersa Leka i degjuan me fare, ndersa Leka Ieonjetnive dhe ndarja e tyre nga shteti Madh vazhdoi te "veproje" ne arenen historike. Ai beri buje dhe la gjurme te thella ne histori. Edhe sot eshte i pranishem ne lemine e historise. Per te dihet se eshte i biri i Filipit II e i nenes Olimpi dhe se mesues e ka pasur Aristotelin (aristokrat Telin, filozof ilir). Leka i Madh ishte kusheri i Pirros se Epirit. Qe ne moshe 6 vjeçare mbet jetim dhe e mori ne mbrojtje dhe e rriti mbreti i Taulanteve, Glauku, i cili me pas i ndihmoi qe te behet mbret i Maqedonise. Çka eshte me rendesi, Leka i Madh, ishte mbret i Maqedonise prej v. 336 deri ne v. 323 p.e.r., pra, deri ne vdekjen e tij. Perkatesine etnike iliro-maqedonase, askush nuk mund t'ia mohoje, prandej edhe quhet Leka i Maqedonise (Aleksandri i Maqedonise).
Pra, me mire do te ishte qe historianet dhe politikanet sllavo-maqedonas te mos merren me kuazishkence, sepse kjo sjell huti brenda vete popullit sllavo-maqedonas. Perpjekjet e tyre qe te jene pasardhes te nje populli te sterlashte, me te cilin mburret historia antike dhe historia me e re, jane pretendime te kota, sepse nuk munden te jene edhe sllavo-maqedonas edhe maqedonas antike. Nuk munden te jene ne te njejten kohe edhe sllave edhe ilire, sepse maqedonasit e Lekes se Madh kane jetuar ne nje hapesire dhe ne nje kohe krejtesisht tjeter. Fisi i Maqedoneve te Lekes se Madh ka qene fis pellazgo-ilir. Kete e deshmojne vete historianet dhe filozofet helene (greke) te asaj kohe, duke i quajtur Maqedonet, ashtu si edhe Iliret, fise "barbare", pra fise te huaja, jo greke, qe nuk kishin gjuhen dhe etnine e tyre.
*****
Shteti qe sot zyrtarisht quhet Ish Republika Jugosllave e Maqedonise (IRJM), per here te pare si gjysmeshteti, si Republike i ish-Federates Jugosllave, u konstitua ne vitin 1945.
Republika e Maqedonise u nda nga ish-Federata Jugosllave pas mbajtjes se Referendumit te 8 shtatorit 1991, duke shpallur po ate vit edhe pavaresine shteterore. Ende pa permbushur kushtet e parashtruara nga Komisioni i Badinterit u be njohja e Maqedonise si shtet i pavarur, dhe me 1993 ajo u pranua anetare e Organizates se Kombeve te Bashkuara. Me gjithe njohjen e saj si shtet i pavarur nga OKB-ja, Republika e Maqedonise (apo zyrtarisht: IRJM - FYROM) ende ka shume probleme te pazgjidhura me fqinjet e saj.
Keshtu, Bullgaria nuk ia njeh kombesine (etnine), duke pretenduar se ne Maqedoni ka vetem pjese te kombit bullgar e jo ndonje komb maqedonas. Greqia nuk ia njeh as etnine, as emrin shtetit sllavomaqedonas, duke pretenduar se ajo eshte e vetmja "trashegimtare" e emrit antik "Maqedon dhe Maqedoni". Serbia Maqedonise nuk ia njeh pavaresine e Kishes Ortodokse Maqedonase, duke tentuar qe ta mbaje gjithmone nen sqetullen e saj kete kishe. Kosova nuk ia njeh kufijte Maqedonise, sepse Serbia mbolli "mollen e sherrit" midis dy vendeve kur ia dhuroi Maqedonise nje pjese te madhe te tokes se Kosoves. Republika e Shqiperise e njeh Maqedonine si shtet te pavarur e sovran dhe nuk ka probleme ndershteterore me te, por populli shqiptar i Ilirides nuk e njeh Maqedonine si shtet te vetin, sepse nuk eshte i barabarte me popllin sllavo-maqedonas, sepse nuk eshte popull shtetformues ne kete republike.
*****
Pas ardhjes ne pushtet te VMRO-DPMNE, kjo parti dhe qeveria e saj perpiloi nje program pune ku pjesen me te madhe te ketij programi e perben problemi ekonomik dhe zgjidhja e ketij problemi. Kurse problemi politik lihet nen hije te ekonomise. Çeshtjet e pazgjidhura etnike, implementimi i plote i Marreveshjes se Ohrit etj., lihen ne plan te dyte, edhepse ato jane problemet numer nje me te cilat perballet shteti i Maqedonise. Ne kete menyre qeveria e VMRO-s po ike nga problemet e mprehta reale politike dhe shkon e fshihet pas problemeve ekonomike, te cilat poashtu jane te medha dhe duan zgjidhje urgjente, por jo ne kurriz te problemeve etnike dhe te pabarazise ligjore ndermjet etnive.
Duhet theksuar se, ne mars-prill te vitit 2001, Kryeministri i atehershem i Maqedonise kerkoi ndarjen e saj, por shqiptaret nuk e pranuan kete teze, sepse Kryeministri i atehershem sllavomaqedonas u jepte shqiptareve vetem dy-tre komuna te ketij shteti, kurse pjesen e ”luanit” te trojeve shqiptare te Ilirides propozonte ta mbante per vete! Kurse ne maj te po atij viti (2001), kur UÇK kishte shti ne dore luginen e eperme te Vardarit dhe ishte afruar te portat e Shkupit, Kryeministri u terhoq nga ideja dhe ngarkoi Akademine e Shkencave te Maqedonise per ta elaboruar me tej tezen e ndarjes se saj. Nuk vonoi shume dhe gazeta Veçer e dates 25 maj 2001 botonte harten e ndarjes se Maqedonise. Ky skenar jorealist e antishqiptar nuk u realizua atehere, por skenari vazhdon te qendroje ne sirtaret e kesaj partie sllavomaqedonase.
Sllavomaqedonasit VMRO-iste duan ta ndajne Maqedonine, por faji perballe Europes dhe botes ”duhet” t’u mbetet Shqiptareve, qe ne te etiketohemi e anatemohemi nga faktoret politik relevante nderkombetare si ektremiste, nacionaliste, separatiste, paqeprishes,… deri edhe terroriste! Por, faktikisht dhe historikisht, Maqedonine (ta quajme kushtimisht) Etnike e kane ndare vete ideologet sllavomaqedonas te VMRO-se se shekullit te kaluar: Jane Sandanski (nga Maqedonia e Pirinit), Goce Dellçevi (nga Maqedonia e Egjeut), Nikolla Karevi, etj., te cilet nuk luftuan ne koalicion me shqiptaret e Hasan Prishtines per te krijuar Shqiperine Etnike dhe Maqedonine Etnike, por luftuan per te pushtuar sa me shume territore te Shqiperise Etnike ne prag te shekullit te kaluar. Prandaj tani Maqedonia sllavomaqedonase e Pirinit gjendet nen Bullgari, kurse Maqedonia sllavomaqedonase e Egjeut gjendet nen Greqi. Dhe jo vetem kaq, por politika antishqiptare e VMRO-se se sotme moderne dhe e te gjitha partive tjera politike sllavomaqedonase ende vazhdon me avazin e vjeter. Ata me ngulm po perpiqen te mbajne te pushtuara tokat shqiptare te Shqiperise Etnike (Iliriden) dhe po vazhdojne te injorojne te vetmit aleate te tyre natyrore ne Ballkan – Shqiptaret, me te cilet i bashkon idea per krijimin e Shqiperise Etnike dhe Maqedonise Etnike. Dhe Maqedonia Etnike e tyre nuk shtrihet ne tokat shqiptare te Ilirides, por gjendet ne Bullgarine e Pirinit dhe ne Greqine e Egjeut, si dhe ne Maqedonine e sotme juglindore (rrjedha e poshtme e Vardarit).
Sllavomaqedonasit dhe Shqiptaret kane te perbashket te njejtin pushtues shovenist – Greqine, por kete fakt pushtetaret sllavomaqedonas te Shkupit nuk e marrin parasyshe dhe vazhdojne te armiqesohen me tej me Shqiptaret, duke mos qene te vetedijshem se ne kete menyre ata po godasin, me shume se Shqiptaret, vetveten dhe çeshtjen e tyre kombetare. Me apo pa "aleatet" sllavomaqedonas, kombi shqiptar do te vazhdoje rezistencen dhe luften e tij per berjen e Shqiperise Etnike.
Mosimplementimi i plote i Marreveshjes se Ohrit dhe vazhdimesia e diskriminimit te shqiptareve te Ilirides nga pushtetmbajtesit sllavomaqedonas te Shkupit, vetem se do ta shpejtoje ndarjen dhe shperberjen e Republikes se sotme te Maqedonise (IRJM-FYROM). Dhe faji do te rendoje mbi ta, sepse bota demokratike nuk eshte as e verber e as naive qe te mos e identifikoje fajtorin e kesaj ndarjeje.
*****
Republika e Maqedonise eshte shtet unitarist multietnik, ku pushteti ushtrohet nga lart – poshte, dhe ku sundon etnia sllavomaqedonase mbi etnine shqiptare dhe mbi pakicat tjera kombetare. Ky lloj pushteti etnocentrist eshte burim i konflikteve te vazhdueshme nderetnike. Multietniciteti i shtetit eshte njeherit dhe pasuri e atij vendi, por vetem kur behet decentralizimi i pushtetit qendror, kur pushteti dhe te drejtat e qytetareve ushtrohen nga poshte-larte. Kjo forme e qeverisjes ben te mundur qe etnite dhe pakicat e ndryshme qe nuk kane etni, gjuhe, fe e as tradita te perbashketa, megjithate mund te bashkejetojne ne paqe dhe harmoni nderetnike ne nje shtet te tille ligjor.
Gjithe kohen ka pasur premtime te pushtetit maqedonas se do t’i plotesoje kerkesat dhe te drejtat e shqiptareve, por nuk i ka plotesuar kurre. Poashtu tere kohen, sidomos gjate fushatave elektorale, ka pasur premtime te partive shqiptare per zgjedhesit shqiptare se do t’i avansojne te drejtat e tyre kombetare, se do t’i permbushin kerkesat e tyre politike, kombetare, ekonomike, te arsimit etj., por kur kane hyre ne qeverisje nuk i kane mbajtur premtimet. E gjithe politika e sllavomaqedonasve dhe e partive shqiptare eshte ndertuar dhe eshte zhvilluar mbi premtime gojore dhe shume pak gjera jane te shkruara e te inkorporuara ne ligj. Edhe ato te drejta te sanksionuara ne kushtetute dhe ligjet e shtetit nuk jane realizuar fare ose teper pak ne praktike.
Çdo shtet jodemokratik njeherit eshte edhe ilegjitim per etnine qe shtypet e shfrytezohet politikisht dhe ekonomikisht. Pjesemarrja e partive politike te etnive tjera ne Parlament dhe ne Qeveri, pa permbushur standardet demokratike, pa rrespektuar dhe zbatuar marreveshjet paraprake dhe ligjet ne fuqi, nuk e ben nje shtet legjitim. Perfaqesuesit e shqiptareve ne pushtetin maqedonas, deputete apo ministra, deri me sot kane sherbyer vetem si dekor dhe per te legalizuar pushtetin e sllavomaqedonasve karshi botes. Pushteti legal kur eshte jodemokratik, ai automatikisht eshte pushtet ilegjitim, i paligjshem dhe i paperfillshem nga etnia apo pakicat qe jane objekt i padrejtesive te pushtetit legal.
Shqiptaret ne Maqedoni, qe nga viti 1945 e deri me sot, nuk kane qene te barabarte me sllavomaqedonasit, prandaj kurre nuk e kane pranuar ate si shtet te vetin, sepse jane neperkembur e diskriminuar vazhdimisht nga te gjitha qeverite e Shkupit. Per kete shkak, me 24 mars 1990 shqiptaret qe jetojne ne trojet e tyre ne Maqedoni e shpallen Iliriden Republike Autonome, por nuk e vazhduan punen e metejshme per jetesimin e saj ne veper! Kurse ne pranvere te vitit 2001 shqiptaret e Ilirides iu bashkangjiten thirrjes se Ushtrise Çlirimtare Kombetare (UÇK) per lufte nacionalçlirimtare dhe ndarje nga Maqedonia.
*****
Asnje marreveshje nuk mund te kete karakter te perjetshem. Ajo, çka eshte edhe me keq, Marreveshja e Ohrit as nuk eshte implementuar ne teresi as edhe pas kaq vitesh te perpilimit te saj. Kjo Marreveshje eshte shume e veshtire qe te implementohet ne teresi, sepse kunder saj ka qene gjysma e popullit sllavomaqedonas. Kete e deshmoi edhe Referendumi Popullor i 7 nentorit 2004, i organizuar nga partia aktuale ne pushtet - VMRO-DPMNE, ku rreth 445.000 qytetare sllavomaqedonas votuan kunder Marreveshjes se Ohrit!
Marreveshja e Ohrit eshte Marreveshje per ekzistencen e Maqedonise, ajo nuk eshte marreveshje vetem e shqiptareve, por edhe e sllavomaqedonasve. Prandaj pushtetaret VMRO-iste te Shkupit jane te obliguar qe ta implementojne ate deri ne shkronjen e paragrafin e fundit tä saj, nese nuk duan shperberjen apo ndarjen e Republikes aktuale te Maqedonise.
Marreveshja e Ohrit ka luajtur rolin historik te nderprerjes se luftes dhe tani eshte obligim i te gjitha forcave politike qe te angazhohen per zgjidhjen e çeshtjeve te hapura dhe ende te pazgjidhura politike e kombetare ne Maqedoni. Nje gje e tille mund te realizohet vetem permes nje dialogu konstruktiv, ku hiqen “temat tabu” dhe me ndihmen e forcave demokratike nderkombetare te gjenden format dhe menyrat e zgjidhjes se problemeve pa gjakderdhje te reja. Republika Shqiptare e Ilirides ende eshte opcion politik dhe kombetar i popullit shqiptar te Ilirides.
Si duket pushteti maqedonas nuk ka mesuar asgje nga konflikti ushtarak shqiptaro-maqedonas i vitit 2001! E meta e historise eshte se ajo, ne nje forme apo ne nje tjeter, perseritet. Historia perseritet kur njerezit, partite politike apo pushtetet shteterore nuk mesojne apo nuk duan te mesojne asgje nga ngjarjet historike. Dhe atehere historia perseritet, por perseritet me nje egersi, intenzitet dhe permasa shume me te medha se sa heren e kaluar.
Prandaj, si dje edhe sot, Maqedonia po perballet me konflikte te hapura e te fshehura nderetnike. Ky shtet nuk eshte demokratik dhe si i tille nuk ka te ardhme. Ardhmeria e Maqedonise qendron vetem ne decentralizimin demokratik te pushtetit qendror, i cili shprehet permes konceptit te demokracise konsensuale, autonomise rajonale, federates apo konfederates.
Rruga tjeter eshte vetevendosja demokratike e popullit shqiptar te Ilirides, permes Referendumit Popullor dhe ndarja e tij nga Maqedonia, duke formuar shtetin e ri - Iliriden, me te drejte bashkimi me Shqiperine ose Kosoven.
Perndryshe, Ilirida eshte Shqiperi Verilindore, e banuar ne masen 90% nga shqiptaret autoktone pellazgo-ilire qe nga antika dhe deri ne ditet tona. Kurse ne nivel republikan Shqiptaret perbejne rreth 45% te numrit te pergjithshem te popullsise se Maqedonise.
Ilirida eshte pjese integrale e Shqiperise Etnike.
