1934 machten die Albaner in Skopje 77% der Einwohner aus.
von 140 000 Einwohnern waren 108 000 Albaner. Skopje war zu dieser Zeit somit die größte albanische Stadt. Die zweitgrößte Bevölkerung stellten laut der Statistik die Bulgaren (Mazedonier) mit 12 000 Einwohnern und danach kamen die Türken mit 5000 Einwohnern.
Dikur Shkupi ishte me 77 për qind shqiptarë
Bota Sot | 13.07.2014 18:17
Në dokumentin e mëposhtëm, mund të shihni statistikat për Shkupin e vitit 1943. Nga 140 mijë banorë në atë kohë, 108 mijë ishin shqiptarë, pra mbi 77 për qind, ndërsa pjesën tjetër e përbënin bullgarët, turqit, hebrenjtë, romët etj...
Dikur Shkupi ishte me 77 për qind shqiptarë - Maqedonia - Bota Sot
100 vjet më parë, Shkupi kishte 80% të popullsisë shqiptare. Sot, për fat të keq janë vetëm 35%. Dhe sot, për fat të keq konstatojmë se gjithçka ishte paracaktuar. Rusia dhe sllavët, jo vetëm që morën tokën, por edhe e zbrazën.
Nga Agim Popoci 12 gusht 1912. Kjo ishte dita e fundit kur Shkupi ishte i shqiptarëve. Gjithçka çfarë ndodhi nga shekulli i XV-të, deri më 19 Gusht të vitit 1912 kur qeveria turke kapitullon dhe pranon kërkesat shqiptare, ndërkohë që flamuri kombëtar ishte ngritur, do të quhet histori, por jo edhe organizim, fitore dhe pavarësi shqiptare. Ndërsa ndërkombëtarët ishin në pritje të shpalljes së mëvetësisë nga shqiptarët në Shkup, Hasan Prishtina përmes telegramit u bën me dije të gjitha qyteteve të Shqipërisë, se mund të ndërpresin veprimet luftarake kundër Portës së Lartë. Kryengritësit u shpërndanë, pa shpallur Pavarësinë e tërësisë së tokave shqiptare. Gjithçka çfarë ndodhi pas 19 Gushtit të vitit 1912 në Shkup, mund të quhet turp, komplot, tradhti, humbje dhe dështim i popullit shqiptar në Shkup. Historianët do ta arsyetojnë situatën aktuale me rrethanat pas Luftës së I-rë ose II-të, ose edhe shpërbërjes së Jugosllavisë, por dëshmitë dhe dokumentacioni i kohës nuk kursejnë njeri, nuk anon as nga Perandoria Osmane, Porta e lartë, xhonturqit, bullgarët ose shqiptarët, por dëshmon vetëm të vërtetën, që edhe në këtë rast është e hidhur, për fat të keq, për shqiptarët.
Deri më 1910 Dervish Cara, Hasan Prishtina, Ali Ibra, Bajram Curri, Sulejman Vokshi, Idriz Seferi, Rexhep Gjakova, Jashar Aga, Mic Sokoli e shumë të tjerë, janë figura që na bëjnë të krenohemi që jemi shqiptarë, por jo edhe në momentin kur kuptojmë se në Shkup sot vetëm 35% e popullsisë është shqiptare. Dhe derisa akuzat dhe kundër akuzat vazhdojnë se përse nuk u shpall pavarësia e Shqipërisë në gushtin e vitit 1912 në Shkup, në këtë qytet të kulturës dhe trashëgimisë shqiptare, qenia shqiptare është gjithnjë e më e pakët. Por edhe me këtë situatë katastrofike të fatit shqiptar në Shkup, sllavo-maqedonët nuk janë të kënaqur. Sot, kur Kryetarja e Parlamentit të Shqipërisë, Jozefina Topalli u kujton Dervish Carën dhe 10.000 kryengritësit e armatosur shqiptarë që u futën në Shkurtin e vitit 1844 dhe çliruan Shkupin, dhe jo vetëm, maqedonët rebelohen. Ka prej atyre që mendojnë se ndoshta maqedonët edhe nuk e dinë (nga këta filiza të rinj që kanë hequr dorë nga politika bullgare mbase edhe nuk mund ta dinë), por shqiptarët janë ata që nuk po e kryejnë punën e tyre. Jo vetëm ta kryejnë një ditë, me nëj studim në një universitet. Por çdo minutë, çdo orë, çdo ditë duhet kujtuar se ata mund të mendojnë se po jetojnë në Skopje, por ai është Shkupi, madje i shqiptarëve, jo vetëm në vitin 1844, por edhe në vitin 1881, 1912, 1955, 2001 dhe 2012. Nëse maqedonët nuk e dinë historinë e Shkupit, ose i quajnë provokime deklaratat historike të Topallit, është e vërtetë se ndoshta edhe nuk janë thënë në vendin e duhur, por jo se janë të pavërteta. Këtë e dëshmon edhe një raport i konsullit Waldhart të Prizrenit drejtuar eprorit baron Haymerle, i 21 Marsit të vitit 1880 i cili po konfirmonte ekzistencën e Lidhjes së re me 8.000 shqiptarë të armatosur që ishin të gatshëm të kryesoheshin nga bajraktari i Gashit, Ali Ibra, kryetari i Gjyqit të Prizrenit, Haxhi Jonuzi dhe pronari i tokave gjakovare Sylejman Vokshi; sipas konsullit austriak bëhej fjalë për tre persona që gjykohen si miq të qeverisë turke por u diktuan menjëherë si kryetarë të një Lidhjeje të re. Shqetësimi i konsullit Wodlhart buronte nga fakti se përballë 8.000 malësorëve dhe katolikëve shqiptarë të aramtosur ishin 1.000 ushtarë të Myftar Pashës, dhe ky i fundit edhe pse kishte mundësi të vinte në lëvizje një ushtri të tërë, ishte i gatshëm për marrëveshje me shqiptarët që ishin të gatshëm, të: Japin jetën për mbrojtjen e Shqipërisë; të marrin gjakun kundër tradhtarëve të Lidhjes, dhe të detyrojnë qeverinë të zëvendësojë nëpunësit dhe oficerët me njerëzit e tyre. Sipa këtij dokumenti, (Haus-Hof und Staatsarchiv/Pol.Arch./Prizren 1880), Waldhart sygjeron se Lidhja duhet marrë seriozisht; do të kalonin vetëm nëntë muaj që ky parashikim të dilte i drejtë dhe më 4 Janar të vitit 1881 do t’i drejtohet Selanikut për të informuar Vjenën, meqë edhe centrali telefgrafik në Shkup ishte në duar të Lidhjes. “Meqenëse Shkupi është pushtuar nga trupat e Lidhjes, qëllimi i të cilit nuk dihet, frika është e madhe, sepse nuk pritet gjë e mirë nga muslimanët e Kosovës”, thekson konsulli austriak, i tmerruar nga hyrja në Shkup e malësorëve shqiptarë, të cilët ai i quan “cuba bashibuzukë dhe vrasës të kristianëve”, duke shtuar se ka frikë të telegrafojë vetë në Vjenë dhe Stamboll ndërsa kërkon oficerë, ushtarë dhe municion. Dhe jo vetëm kaq. Ai i sugjeron Vjenës zyrtare përmes Selanikut që: “Me përjashtim të Ali Ibrës, krerët e tjerë si Sylejman Vokshi, Rexhep Gjakova, Jashar Aga e Mic Sokoli t’i konsideroni për vrasës dhe cuba”. Vetëm nëntë ditë më pas, përmes një raporti sekret, Waldhart raporton pranë Ministrisë së Jashtme në Vjenë se pas pushtimit të Shkupit shumica e kryengritësve shqiptarë, që sipas tij janë bashibuzukë, kanë kaluar nën komandën e Sulejman Vokshit. “Garnizoni u tërhoq në kala, topat i janë drejtuar qytetit. Lidhja ndalon Drejtorinë e hekurudhës në Shkup të transportojë jashtë Kosovës armë dhe municion. Sulejman Vokshi niset me trupat e tij për të pushtuar Prishtinën”. Përkundër faktit që konsulli Waldhart ishte qetësuar më 22 Prill, dhe nga Shkupi raporton se Dervish pasha kishte hyrë në Prizren pa luftim dhe me ceremoni, por e pranon se Gjakova dhe Peja nuk i janë nënshtruar. “Dervish Pasha vazhdoi luftimet e tij me bashibuzukët, humbje kishte nga të dyja palët. Ndër të vrarët është gjetur edhe Ali Ibra”, thekson Waldhart nga Shkupi përmes raportit Nr.61 të sigluar Sekret, ku i kishte bashkangjitur edhe raportin e 24 Prillit të viti 1881, të zv/konsullit Schmucker. Kjo kryengritje shqiptare nuk kishte si të përfundonte ndryshe, kur të gjithë ishin kundër shqiptarëve, jo vetëm Porta e Lartë për të cilën deri dje thuhej se i mbron muslimanët, por edhe Austro-Hungaria e cila shihet qartë se kë kishte kundërshtar.
Pas vitit 1910 Por shqiptarët do të vazhdojnë ta kundërshtojnë Portën e Lartë, dhe kundërshtitë u bën më intensive gjatë vitit 1910-1912 për të kulmuar më12 Janar të vitit 1912, kur shumë qytete shqiptare tashmë ishin çliruar ndërsa parlamenti u shpërnda. Xhonturqit vendosën diktaturën ndërsa deputetët shqiptarë u mobilizuan dhe Hasan Prishtina, Isa Boletini dhe Bajram Curri marrin përsipër të organizojnë kryengritjen në krahinën e Kosovës, ndërsa Ismail Qemali, Myfit Libohova, Azis Vrioni dhe Syrja bej Vlora, në Shqipërinë e Jugut. Vjen Gushti i vitit 1912 kur të gjithë po prisnin shpalljen e pavarësisë në Shkupin e çliruar. Dhe jo vetëm në këto momente historike, por as sot pas 100 vjetësh nuk do të sqarohet tërheqja e luftëtarëve shqiptarë të lirisë, mbas njoftimit që u dha nga Hasan Prishtina gjatë bisedimeve, se Porta e Lartë pranonte kërkesat e kryengritësve. Në Shkup, ku salamet, (vjetarët statistikorë të Perandorisë Osmane) dëshmojnë se ishte një qytet me 50 mijë banorë, 40 mijë prej të cilëve ishin shqiptarë, 4 mijë bullgarë dhe 6 mijë të tjerë, gjithçka do të kthehet në makth, do të flitet për shumë spiunë dhe tradhtarë, por kjo datë e shënuar do të kujtohet vetëm për kohën kur Shkupi dikur ishte shqiptar dhe asgjë tjetër. Rusia dhe sllavët, së bashku do të çekuilibrojnë këtë zonë të banuar me shqiptarë, e cila me kalimin e viteve do të spastrohet nga pushteti maqedon; ky i fundit në masë të madhe do të jetë i fuqishëm edhe me mbarimin e Luftës së Dytë Botërore. Jo se diplomacia maqedone ose ajo jugosllave u sofistikuan, por se ajo shqiptare ishte inekzistente. Kur flitej për Maqedoninë dhe humbjen e trojeve shqiptare atje, regjimi i Enver Hoxhës instaloi një legjendë mbi tradhtinë e “satrapit Zog” me shitjen e Shën Naumit. Do të kalojnë dekada të tëra, nervi shqiptar në Shkup në masë të madhe do të digjet nga UDB-ja, duke filluar që nga vitet e tmerrshme 1955-1956, ndërsa qytetarët e Shqipërisë do të vazhdojnë ta lexojnë historinë shqiptare me tradhtinë e “satrapit” duke mos e kuptuar kurrë se qyteti i kulturës dhe trashëgimisë historike shqiptare, Shkupi, ishte dhe është i rëndësishëm jo vetëm për ata që jetojnë aty, por për gjithë kombin shqiptar. Ndërsa kombit shqiptar do t’i duhej të përjetonte rënien e regjimit të Hoxhës për të kuptuar se Shën Naumi “iu dha” në këmbim të 13 fshatrave shqiptare të veriut, atyre që po përcaktonin vijën e kufirit të shtetit shqiptar, atij shteti që ideoi një Shqipëri të cilën askush nuk e kishte menduar, asnjë luftëtar shqiptar i lirisë, duke filluar nga Dervish Cara. Dhe pavarësisht ndryshimeve të rendit të ri rajonal, pse jo edhe botëror, Shkupi sërish do të arrijë të shohë vetëm ngjadhnjimin shqiptar ndaj shtetit maqedon, në konfliktin e vitit 2001. Sërish topat shqiptarë do t’i drejtohen Shkupit, pushtuesi do të gjunjëzohet por Shkupi nuk do të frymojë shqip. Pavarësisht se regjistrimi i popullsisë së vitit 2002 do të konfirmojë se në Shkup jetojnë 35% e popullsisë shqiptare, ndërsa në kapitullimin e shtetit maqedon (Marrëveshjen e Ohrit) të drejtat e shqiptarëve garantohen në çdo qytet me 20% të popullsisë shqiptare, ligjin do ta bëjë pushtuesi, me mbylljen e atyre që ndaluan luftën. “Mirë se vini në Shkup”, do të jetë një mirëseardhje vetëm për ca ditë, për ca muaj, sa shpirti luftarak i shqiptarëve të kalojë në qetësi, me idenë se më në fund nuk do të përçmohet më kurrë. Por, kur ky shpirt u qetësua, gjithçka ra në gjumë në qytetin e Shkupit, aty ku politika dhe studiuesit shqiptar duhet të ishin shumë më të zëshëm, dhe me logjikën e faktit historik, fillimisht të arsimojnë gjeneratat e reja shqiptare, se themra e Akilit nuk është Shën Naumi. Kur kjo të ndodhë, gjithmonë me gjuhën e argumentit, pjesën e historisë zyrtare të Maqedonisë duhet ta pranojë edhe kryeministri Nikolla Gruevski, aty ku do të figurojë se Shkupi dikur ishte shqiptar me 80% të popullsisë, dhe sot, jo vetëm për fajin e tij, është edhe i shqiptarëve, me 30% të popullsisë.
Kur Shkupi ishte shqiptar? | Portali Informatiov - www.Bujanoci.Net
Football Federation of Macedonia has a new website. From the Thursday on www.ffm.mk all football lovers and all those professionally associated with it, will be able to receive competent and updated information related to the football in Macedonia, Macedonian leagues, and everything related to our representations. 
