Makedonya Yunan Değildir (Makedonien ist NICHT Griechisch)
Makedonya Yunan Değildir
11 AĞUSTOS 2013
BÜYÜK İSKENDER YUNAN DEĞİL, MAKEDON’DUR.MAKEDONYA GENEL:Makedonca dilinde “Republika Makedonija” olarak adlandırılan Makedonya Cumhuriyeti, Balkan Yarımadası’ ndadır; doğusunda Bulgaria (Bulgaristan), güneyinde Greece (Yunanistan), batısında Albania (Arnavutluk), kuzeyinde Kosova ve Srbija/ Serbia (Sırbistan) bulunur.Yugoslavya’nın güneyindeki Makedonya, 1991 ‘de bağımsızlığını ilân etmiş, Yunanistan’ın itirazı üzerine, 1993’te Birleşmiş Milletler tarafından “Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti” adıyla tanınmıştır.
Yunanistan toprakları içinde kuzeyde Yunan Makedonyası, Bulgaristan toprakları içinde batıda Bulgar Makedonyası vardır.Başkenti Üsküp’tür. (Makedonca: Скопје, /skopje/, {Skopye}) Makedonya Cumhuriyeti’ nde, nüfusun çoğunluğunu oluşturan Makedonlar, Sırp- Hırvat dilinden çok Bulgarcaya yaklaşan bir Güney Slav dili olan Makedonca konuşurlar. Bu Makedonca’nın Hellen/ Greece/ Yunan diliyle bir ilgisi ve benzerliği yoktur.Günümüzdeki Makedonya Cumhuriyeti topraklarında tarih boyunca Makedonya Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bulgar Krallığı, Kuman (Kıpçak) Devleti, Sırp Krallığı, Osmanlı Devleti egemen olmuş ve hüküm sürmüştür.Makedonya adının kökeni eski Greece bir kelime olan μακεδνός (Makednos)’ a dayanır. Homeric Dictionary’e göre “uzun boylu” demektir.GENEL TARİH:Bugün Makedonya Cumhuriyeti olarak belirlenen topraklarda pek çok ırk yaşamış, çeşitli diller konuşulmuş, farklı din ve mezhepler egemen olmuştur. Bu topraklarda kurulduğu bilinen ilk resmi devlet Payonya Thraco- Illyrian krallığıdır.Argead Hanedanı’ndan Birinci Perdikas, İÖ. 725’lerde Makedonya Krallığı’nı kurdu. Başkent Aigai idi. ( İÖ. 400’den sonra Pella oldu) Hellen (Yunan) asıllı olmayan bu krallık öncelikle Sırbistan ve Trakya’da genişledi.İÖ. 725’te kurulan Makedon Krallığı’ndan, bölgenin Osmanlı Devleti’nin elinden çıktığı 10 Ağustos 1913 Bükreş Antlaşması’na kadar, kronoloji şöyle özetlenebilir:İÖ. 724- 812 Makedonya Krallığı’nın kuruluş ve gelişmesi.İÖ. 512- 479 Pers İstilâsı.İÖ. 479- 336 Makedonya Krallığı’nın yeniden gelişme dönemi.İÖ. 333- 323 Makedon Krallığı’nın Alexander Makedonski (Büyük İskender) döneminde en geniş sınırlara ulaşması.İÖ. 227- 168 Antigones Hanedanı hakimiyeti.İÖ. 214- 168 I, II, III. Makedonya Savaşları.İÖ. 149- 148 IV. Makedonya Savaşı ve bölgenin Roma hakimiyetine girmesi.İS. 395 Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca, Doğu Roma’nın hakimiyetinde kalması.500 Bulgar istilâsı.527 Slâv istilâsı.1185- 1280 Bulgar yönetimi.1346- 1371 Sırp yönetimi.1371- 1912 Osmanlı yönetimi.MAKEDON- YUNAN İLİŞKİLERİNDEN ÖRNEKLERMakedonya Krallığı döneminde, günümüzdeki Yunanistan topraklarında polis/ şehir devletçikleri vardı. Atina, Sparta, Korint ve Tebai gibi bazı şehirler öne çıkmıştı. Bu şehir devletleri, biraz güçlenince, çevrelerindeki kırsal alanları ve kendilerinden küçük yerleşim yerlerini de kontrolleri altına almışlardı.Hellen (Yunan) kökenli olmayan Makedonya Krallığı döneminde, Makedon krallarının baş düşmanı Hellenlerdi. Bunun içindir ki, Makedonlar, tarih boyunca günümüzdeki Yunanistan topraklarındaki polis/ kent devletçikleri ile mücadele etmişlerdi.Makedonlar, dağlık bölgelerde yaşayan, düzenli askeri birliklere sahip savaşçı ruhlu insanlardı. Hellen kent devletçikleri ise, deniz güçleri ile ön plâna çıkıyorlardı.Hellenler, Makedonyalıları sevmiyor, barbar olarak görüyorlardı. Hellenlere göre Makedonlar, Hellenlerin düşmanıydı.Atinalı devlet adamı ve ünlü hatip Demosthenes (İÖ. 384- 322), tüm ömrünü Makedonların Hellenlerin düşmanı olduğunu anlatmaya ve Makedonlara karşı çıkmaya adamıştı.Makedonya’nın 9 ncu Kralı Amyntas’ın oğlu olan Alexander I (İskender I), babasının İÖ. 500’de ölümü üzerine tahta çıkmıştı. İÖ. 480’de, Pers Kralı I. Kserkses’in Yunan seferine katıldı. Bu sefer sırasında Kserkses’in desteğiyle bir Yunan kolonisi olan (Thermai Körfezi’ndeki) Pydna’yı ele geçirdi, ülkenin sınırlarını d
oğudaki Strymon( Orfani Körfezi’ne dökülen Struma Nehri)’a kadar genişletti.
Amyntas III’ün çocuklarından olan Phillippos II, ağabeyi Perdikkas’ın bir İllyria saldırısında öldürülmesi üzerine İÖ. 359’da tahta çıktı.Phillippos, İÖ. 358’de, başta “sarissa” (uzun kargı) olmak üzere yeni silâhlarla donattığı ordusuyla Paionia’ya saldırarak İllyrialıları kesin yenilgiye uğrattı.İÖ. 357’de, Molos soyunda Epeiros (Epir) Prensesi Olimpias’la (Alexander The Great – Büyük İskender’in annesi) evlenerek batı sınırında istikrar sağladı.Daha sonra Trakya’ya girişi sağlayan ve doğu sınırında stratejik bir konumda olan (Khalkidikia Yarımadası kuzey doğusundaki) Amphipolis’i Atina’dan geri aldı.
Atina, tek tek kent krallıklarının Makedonya’yı yenemeyeceğini anlayınca, Helen (Yunan) kent devletleri arasında bir koalisyon oluşturdu. Bu koalisyon güçleri, 10 sene süresince Amphipolis’i Makedonlardan geri almaya çalıştıysa da başarılı olamadı.Phillippos, savaş alanındaki gücü yanında diplomatik alanda da başarılıydı. Askeri güç kullanmadan Atina’nın işgal ettiği (Eğriboz Körfezi kuzey batısındaki) Thermopylai’yi görüşmeler yoluyla ele geçirmeyi yeğledi.Bu arada ( İÖ. 352’de) Pers yayılımcılığına karşı koyabilmek için Tesalya Birliği’nin Baş Yöneticisi (arkhon) seçildi. Atinalılarla uzlaşmaya çalıştıysa da bir sonuç alamadı.İÖ. 351 başlarında, Atinalı devlet adamı ve ünlü hatip Demosthenes, Kata Philippou (Phillippos’a karşı) adını taşıyan ve her biri Phillippikos olarak anılan söylevlerinden ilkini verdi. Kendisini Makedonya’nın yayılmacı emellerine karşı direnişin önderi durumuna getiren bu söylevlerden sonraki 29 yıl boyunca da hiç ödün vermedi.İÖ. 349’da, Makedonya Kralı Phillippos, Khalkidikia içlerine ilerledi ve ertesi yıl Olynthos kent devletini ele geçirdi.Atina’nın İÖ. 340’ta savaş açması üzerine, Thebai’nin denetimindeki Orta Yunanistan’ı ele geçirerek Atina üzerine yürümeye karar verdi.Phillippos, İÖ. 339 sonbaharında, ittifakın gereklerini yerine getirmeyen Thebai üzerine yürüdü. Burada çok güçlü bir direnmeyle karşılaştı. Ancak güçlü süvari birlikleri sayesinde Khaironeia Muharebesi’ni kazandı. Thebai’ye bir Makedon garnizonu yerleştirerek, burada Makedon yanlısı bir yönetim kurdu. Buna rağmen Atina’ya karşı bir harekete girişmedi. Phillippos, daha sonra Anadolu’ya yapmayı düşündüğü harekat için güçlü donanması olan Atina’yı yanına çekmeyi düşünüyordu.Doğu’dan gelen Perslerin saldırıları devam ediyordu.Bölgede bulunan bütün polis/ kent devletlerin bir arada olması ve bu saldırılara karşı bir bütün halinde olmaları gerektiği açıktı. Phillippos, birlik ve bütünlüğü sağlamak ve bölgede genel barışı meydana getirmek için İÖ. 337’de Korinthos Birliği’nin kurulmasını sağladı. Sparta dışındaki bütün kent devletleri, bu amaçla Phillippos’u hegemon olarak tanıyacaklarına ant içtiler. Böylece, kalıcı bir birlik yerine, Makedonya önderliğinde Perslere karşı bir tür ittifak ortaya çıktı.Ancak, Makedonya Kralı Phillippos, öncü bir birliği Küçük Asya’ya göndermesine rağmen, Perslere karşı harekete geçemeden, bir suikast sonucunda öldürüldü.
(Phillippos dönemi Mekadonya sınırları)
İÖ. 336’da, Phillippos’un yerine Alexander III ( İÖ. 356- İÖ. 323) Kral ilân edildi.
Yunanca Μέγας Ἀλέξανδρος ( Megas Aleksandros), Makedonca Alexander Makedonski, Alexander the Great (Büyük Aleksandır) Türk tarihinde Büyük İskender olarak tanınır.
Büyük İskender, babasının sağlığında Asya seferini gerçekleştirmek üzere oluşturulan, Korinthos’taki Helen Birliği meclisinde bu birliğin hegemonu ve başkomutanı seçildi. Ülkesine dönüp gerekli hazırlıkları yaparken ve hemen civardaki Makedonya’nın geleceğini tehdit eden düşmanlarını temizlerken, öldüğüne dair söylentiler üzerine Thebai ve Atina’da ayaklanmalar çıktı.Süratle Makedonya’dan Tesalya üzerinden güneye ilerleyen Büyük İskender, tapınaklar ve şair Pindaros’un evi dışında bütün Thebai’yi yerle bir etti. Güneyde Pelopones Yarımadası ve Sparta hariç, tüm bölge Makedon hakimiyetine girdi.İskender, İÖ. 334 ilkbaharında, Kral naibi olarak yönetimi Antipatros’a bıraktıktan sonra, 30 bin Piyade ve 5 binin üzerinde süvariden oluşan ordusuyla , Pers İmparatorluğu’nu ele geçirmek amacıyla Küçük Asya seferine başladı.
(Büyük İskender dönemindeki en geniş hudutlar)
Makedonya Kralı Büyük İskender, İÖ. 323’te Babil’de öldü. Ancak, Krallığın merkezi hep Makedonya’daydı.Büyük İskender’in ölümünden sonra da, Makedonya tahtına çıkan kralların hedefi hep Atina ve Sparta’yı ele geçirmekti. Yunanistan’da Makedonya’ya karşı yeni bir ittifak oluşturuldu. Makedon birliklerinin Atina’ya ilerlemesi üzerine Makedon düşmanı ünlü hatip Demosthenes, zehir içerek intihar etti. (AB.9/429) Kısacası Atina ve Makedonya kavgası hiç bitmedi.Büyük İskender’in komutanlarından Antigonos I (İö. 382- İÖM. 301) tahta geçince, Antigonos hanedanının hakimiyeti başladı.Onun döneminde Yunan kent devletleri, Helenistik bir krallığa karşıydılar; bütün Yunan kentlerinin özgür, özerk ve askerden arındırılmış olmasını istiyorlardı.Antigonos’un oğlu Demetrios, . 307’de, Atina Valisi Phaleronlu Demetrios’u büyük bir yenilgiye uğrattı.Makeonya Kralı Antigones III (İÖ. 263- İÖ. 220), Sparta Kralı Kleomenes’i yenerek Sparta’nın bağımsızlığına son verdi.***Antik dönem Helen (Yunan) ve Makedon ilişkileri hakkında pek fazla bilinmeyen konuları hatırlatmak istedim.1. Helen Cumhuriyeti’nin (Yunanistan’ın) Makedonya Cumhuriyeti hakkındaki uluslar arası arenadaki politik davranışları,2. Yunan Makedonyası’ndaki Makedonlara yapılan baskı ve asimilasyon,3. Vergina Güneşi’nin anlamı,4. Büyük İskender’in Helenler (Yunanlılar) hakkındaki düşünceleri,5. Makedonya’ya Türk göçleri ve günümüzde Makedonya’daki Türkler ayrı birer yazı konusudur.SON SÖZ:Bugün Yunanistan’da bir slogan haline gelen “Makedonya Yunandır” sözü tam anlamıyla bir aldatmaca, yutturmaca ve büyük bir yalandır. Makedonya, Yunan değildir.
KAYNAKLAR
:Ana BritannicaMakedonya, Harp Akademileri Yayını, İstanbul, 1992.ÖZNAL Erdoğan, “Makedonya Yunan Değildir”, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1993.ÖZÖNDER Cihat, “Balkanlarda Yok Edilmek İstenen Bir Millet, Makedonlar”, Batı Trakya’nın Sesi Dergisi, Yıl:2, Sayı: 7-8.wikipedi